De definitie (2)

Wat viel op te maken uit de levendige discussie was dat er grofweg drie soorten expats bestaan.

1) De eeuwige reiziger. De rusteloze, land- en continent hoppende ziel, die met wat lesgeven of het verrichten van hand-en spandiensten zich in leven houdt, en nergens echt kan wortelen, en altijd wil gaan zien of het gras aan de andere kant groener is.

2) De economische expat. Uitgezonden door een bedrijf, of op de bonnefooi gekomen, en meestal goed betaald.

3) De wereldverbeteraar, meestal met een rugzak vol religie.

Van die laatste soort zijn er niet zo veel. En velen onder ons koppelen het rusteloze van de eerste categorie aan het gemak van de tweede.

Onder welke vlag we ook varen, we blijven vreemden in het land. De kloof tussen de lokalen en ons kan nooit helemaal worden gedempt, hoezeer we ook de taal zouden beheersen of ons verdiepen in de cultuur.  Paul Theroux noemt ons Tarzan in de jungle (en dat is geen compliment): we leven met de dieren, en zij dienen ons, schieten ons te hulp, of zijn onze maatjes, maar we blijven anders en diep van binnen schuilt in elke expat de een koloniaal die neerkijkt op de lokalen. En hoewel dat wat gedateerd lijkt (hij schreef dat, meen ik, in de jaren ’70) is het nog steeds waar. Als ik in zijn verhalen lees over de grote huizen met de schoonmaakster, de tuinman, de chauffeur, de club waar de expats op de veranda zitten en G&T’s drinken, hoe het leven goedkoop en makkelijk is, dan kan ik Malawi zo vervangen door China, en dan is er geen snars veranderd. Hoe vaak hoor ik niet de neerbuigende en hatelijke toon van de expat, als hij zijn dagelijke omgang met de Chinezen beschrijft? Ze zijn vies, ze vervuilen, spugen en rochelen, ze roken als schoorstenen, ze tonen geen initatief. Een vriend vatte het bondig samen: “They just don’t get it.” Wat dat ‘it’ dan precies is, weet ik niet.

We krijgen vaak in gelijke munt terugbetaald door de Chinezen, die op hun beurt weer op ons neerkijken: wij zijn een achterlijke troep barbaren.

U begrijpt dat het schrijven van dit soort algemeenheden, die aanschurken tegen racisme, niet echt hout snijdt; er zijn veel nuances aan te brengen.

Terwijl we dit bespraken, leed een aantal van ons aan tijdelijke heimwee naar het vaderland, waar de kerst was doorgebracht. Het contrast tussen twee culturen, met een vliegreis van 9 uur van elkaar gescheiden, is enorm, en soms grijpt de weemoed je naar de keel. We kunnen dan niet anders doen dan bij elkaar kruipen, het glas heffen, en verhalen uitwisselen. En dan wordt China even wat donkerder, en het westen wat lichter.

Waar we het wel over eens kunnen zijn: er wordt onder expats heel veel gezopen.